• โลกที่แบ่งขั้วและขัดแย้งรุนแรงที่เป็นปัญหาภูมิรัฐศาสตร์ทำให้การค้าระหว่างประเทศเผชิญความไม่แน่นอน หลายคนอาจมองว่าเป็นวิกฤต แต่สำหรับประเทศไทย มีโอกาสทองทางเศรษฐกิจและอุตสาหกรรมรออยู่
• รายงานล่าสุดจาก Economic Intelligence Center (EIC) ชี้ให้เห็นว่าโอกาสทางเศรษฐกิจไทยเกิดขึ้นจากมหาอำนาจตั้งกำแพงภาษีใส่กัน ไทยในฐานะประเทศเป็นกลางมีโอกาสส่งออกสินค้าได้มากขึ้น มีโอกาสที่เศรษฐกิจเติบโตได้อีก 0.5% เม็ดเงินลงทุนในไทยเพิ่มขึ้นถึง 27.3%
• อย่างไรก็ตามภาครัฐและภาคธุรกิจต้องปรับตัว เร่งพัฒนาศักยภาพ: พัฒนาสินค้าให้ตรงกับความต้องการของตลาดโลก, เพิ่มมูลค่าสินค้า, ปรับตัวเข้ากับเทรนด์ใหม่ๆ ควบคู่การกระจายความเสี่ยง: หาตลาดใหม่ พึ่งพาตลาดจีนให้น้อยลงและยกระดับประสิทธิภาพการผลิ

Economic Intelligence Center (EIC) เปิดเผยในรายงานเรื่อง “คว้าโอกาสอุตสาหกรรมไทยใวันที่โลกแบ่งขั้ว (Decoupling) รุนแรงขึ้น” เผยแพร่เมื่อเร็วๆนี้ว่า มีสาระสำคัญว่าการค้าระหว่างประเทศเชื่อมโยงภาคการผลิตทั่วโลกเป็นห่วงโซ่การผลิตเดียวกัน แต่ละประเทศเลือกนำเข้าสินค้า จากประเทศคู่ค้าที่เหมาะสมที่สุด โดยพิจารณาจากมิติต่าง ๆ เช่น ค่าจ้าง ผลิตภาพ และปัจจัยแวดล้อมอื่น           

การแบ่งขั้วทางเศรษฐกิจชัดเจนขึ้นและกีดกันการค้าระหว่างขั้วกันรุนแรงขึ้นจะทำให้รูปแบบโครงสร้างการค้าโลกและห่วงโช่การผลิตโลกเปลี่ยนแปลงไป เพราะประเทศที่มีจุดยืนทางภูมิรัฐศาสตร์แตกต่างกันจะค้าขาย ลงทุน และถ่ายทอดเทคโนโลยีระหว่างกันน้อยลง แต่ละประเทศจะหันมาค้าขายกับประเทศคู่ค้าที่ เหมาะสมรองลงมา แต่มีจุดยืนทางภูมิรัฐศาสตร์ไม่ขัดแย้งกันมากขึ้น

โลก 3 ขั้ว ประเทศเป็นกลางได้เปรียบ

SCB EIC แบ่งกลุ่มประเทศในโลกออกเป็น 3 กลุ่ม ที่อยู่ต่างขั้วได้แก่

1. สหรัฐฯ และประเทศที่มีจุดยืนทางภูมิรัฐศาสตร์ใกล้เคียงกันเช่น เม็กชิโก แคนาดา สหภาพยุโรป สหราชอาณาจักร ญี่ปุ่น ออสเตรเลีย

2. จีนและประเทศที่มีจุดยืนทางภูมิรัฐศาสตร์ใกล้เคียงกัน เช่น ฮ่องกง รัสเซีย อิหร่าน สปป.ลาว กัมพูชา เมียนมา

และ 3.ประเทศที่มีบทบาทเป็นกลางในจุดยืนทางภูมิรัฐศาสตร์ เช่น อินเดีย อาเซียน-5 (สิงคโปร์ ไทย อินโดนีเซีย มาเลเซีย และฟิลิปปินส์) สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ ซาอุดีอาระเบีย บราซิล แอฟริกาใต้ โมรออกโก

ทั้งนี้การแบ่งขั้วทางเศรษฐกิจจะทำให้เศรษฐกิจและการค้าโลกชะลอตัวลงได้โดยผลการศึกษาพบว่าการตั้งกำแพงภาษีระหว่างขั้วสหรัฐฯ และจีนจะส่งผลทำให้มูลค่าการส่งออกรวมของโลกลดลง โดยเศรษฐกิจของโลกหดตัวน้อยกว่ามูลค่าการส่งออกโลก สะท้อนว่าประเทศที่แบ่งขั้วมีการปรับตัวโดยหันไปค้าขายกับตลาดที่ไม่ได้รับผลกระทบจากปัญหาภูมิรัฐศาสตร์โดยตรง

 โดยประเทศที่เป็นกลาง (รวมไทย) จะได้อานิสงส์จากการเบี่ยงเบนทางการค้า เมื่อประเทศที่แบ่งขั้วทางเศรษฐกิจตั้งกำแพงภาษีระหว่างกัน ทั้งสองฝ่ายจะต้องหันมานำเข้าสินค้าจากประเทศที่ไม่ได้มีจุดยืนทางภูมิรัฐศาสตร์ขัดแย้งกันมากขึ้น รวมถึงประเทศที่เป็นกลางและไทยซึ่งจัดอยู่ในกลุ่มนี้ด้วย

ทั้งนี้ผลการจำลองสถานการณ์ตามการศึกษาพบว่า ไทยจะมีเม็ดเงินลงทุนรวม (มูลค่าที่แท้จริง) เพิ่มขึ้นถึง 27.3%

ขณะที่การลงทุนจากเงินออมภายในประเทศจะเติบโตขึ้น 4.3% เศรษฐกิจไทยจะขยายตัวขึ้นประมาณ 0.5% จากกรณีฐาน สะท้อนว่าโดยรวมแล้วการ เบี่ยงเบนการค้าและการลงทุนจะให้ผลบวกต่อเศรษฐกิจไทยมากกว่าผลข้างเคียงจากสินค้านำเข้าราคาถูกที่จะเข้ามาแข่งขันกับธุรกิจภายในประเทศ

อย่างไรก็ตาม การเบี่ยงเบนทางการค้าอาจไม่ได้มีแต่ข้อดีเสมอไป เพราะสินค้าส่งออกจากประเทศแบ่งขั้วอาจเข้ามาตีตลาดภายในประเทศที่เป็นกลางมากขึ้นและแย่งส่วนแบ่งตลาดของธุรกิจในประเทศ

โดยเฉพาะสินค้าราคาถูกจากจีนที่อาศัยความได้เปรียบในการผลิตขนาดใหญ่ (Economy of scale) ดังเช่นสถานการณ์ที่ผ่านมา ส่งผลให้หลายประเทศอาเซียน และไทยเริ่มมองเห็นปัจจัยเสี่ยงจากการระบายสินค้าส่งออกจากจีนที่เพิ่มขึ้นมากและการขาดดุลการค้ากับจีนสูงขึ้น